Arkaik Tohumlar ÇOMÜ’de Canlanacak

         Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destek Programı TÜBİTAK 2209-A kapsamında desteklenmeye değer görülen; “Arkeobotanik Çalışmalardan Elde Edilen Bazı Tohumların Embryo Kurtarma Tekniğiyle Doku Kültürüne Alınması” isimli proje kapsamında, ÇOMÜ Ziraat Fakültesi’nde çalışmalara başlandı.

      Tarımsal Biyoteknoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Cem Ömer Egesel ve Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aslı Erim Özdoğan’ın danışmanlığında yürütülen, Fakültemiz öğrencisi Ebru Düzen’in projesi, Dr. Onur Sinan Türkmen gözetiminde Prof. Dr. Hakan Turhan Laboratuvarı’nda geçtiğimiz ay yürütülmeye başlandı.    

         Batman ili, Beşiri ilçesi sınırları içinde Garzan Çay kıyısındaki, Ilısu Barajı ve HES Projesi kurtarma kazıları kapsamında kazılan ‘Çemialo Sırtı’ kazılarından elde edilen arpa (Hordeum vulgare), mercimek (Lens culinaris), üzüm (Vitis vinifera L.), makarnalık buğday (Triticum durum), ekmeklik buğday (Triticum avestium), Gernik buğdayı (Triticum turgidum spp. dicoccon) ile bezelye (Pisum sativum) arkaik tohumları proje kapsamında temin edilip sterilize edilerek bir doku kültürü yöntemi olan ‘embryo kurtarma’ tekniği yöntemiyle canlandırılmaya çalışılacaktır. Endosperm dokuları kömürleşen fakat embriyo dokuları canlı olması muhtemel tohumlar sterilize edilip bitkilerin canlanması için gerek duyduğu bütün ihtiyaçlar steril ortamda sağlanarak, tohumlar bir bakıma yoğun bakım ünitesinde canlandırılmaya çalışılacaktır.

       Arkaik tohumların canlanması durumunda Anadolu’nun 3.000 yıllık bitki genetik dinamizmi ve günümüze kadarki süreçte yaşanan genetik erozyonun boyutları hakkında bilgi sahibi olunabilecektir. Bu projenin başarılı sonuçlanmasıyla yeniden can bulacak gen ifadelerinin, günümüzdeki modern bitkilere kazandırılması da sağlanabilecektir.